บันทึกอนุทินครั้งที่ 3

วิชา การจัดประสบการศิลปะสร้างสรรค์สำหรับเด็กปฐมวัย

เวลาเรียน วันอังคาร      เวลา 15:00 – 17:30 น.

วันพฤหัสบดี  เวลา 15:00 – 16:40 น.

ครูผู้สอน อ.กฤตธ์ตฤณน์  ตุ๊หมาด

 ความรู้ที่ได้รับ

เรียนวันที่ 20 ม.ค.2558

     การเรียนการสอนในวันนี้  เป็นการเรียนเนื้อหา ทฤษฎี ดังนี้

การจัดประสบการณ์ความคิดสร้างสรรค์สำหรับเด็กปฐมวัย

- ศิลปะ คือ งานช่างฝีมือเป็นงานที่มนุษย์ใช้สติปัญญาสร้างสรรค์ขึ้นด้วยความประณีต วิจิตบรรจง ฉะนั้น งานศิลปะจึงไม่ใช่สิ่งที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติแต่เป็นผลงานที่มนุษย์สร้างขึ้นมาใหม่

-ศิลปะคือ ความงาม (ทางกาย ทางใจ) รูปทรง การแสดงออก  ศิลปะเป็นสิ่งที่มนุษย์สร้างสรรค์เพื่อให้เกิดความงามและความพึงพอใจ

-ศิลปะคือ   -Art  หมายถึง มาจากภาษาลาดิน ว่า Ars ทักษะ หรือความชำนาญ หรือความสามารถพิเศษ

 -ศิลปะในภาษาไทย มาจากภาษาสันสกฤตว่า ศิลปะ

  -ภาษาบาลีว่าลิปป มีความหมายว่า ฝีมืออันยอดเยี่ยม

ปรัชญาศิลปศึกษา

-มุ่งสนับสนุนความคิดสร้างสรรค์

-เป็นเครื่องมือในการแสดงออก และใช้ความคิดสร้างสรรค์

-ให้ความสำคัญกับกระบวนการสร้างสรรค์งาน

-เน้นความไวในการรับรู้อารมณ์ ความคิดจากสิ่งที่มองเห็น

-ความรู้สึกที่มีอยู่เบื้องหลังผลงาน

-สนับสนุนให้เรียนรู้ ด้วยการค้นคว้า ทดลองสิ่งใหม่ๆ

-นำไปพัฒนาชีวิตด้านอื่นๆได้

ความสำคัญของศิลปะสร้างสรรค์สำหรับเด็กปฐมวัย

-ตอบสนองความต้องการของเด็กปฐมวัย

  -ชอบวาดรูป ขีดๆ เขียนๆ

  -เด็กมีความคิด จินตนาการ

-เด็กถ่ายทอดความรู้สึกนึกคิด ที่บางครั้งไม่อาจพูดหรืออธิบายได้

   -เด็กต้องการ การสนับสนุนของผู้ใหญ่

   -เด็กต้องการกำลังใจ การสร้างความเชื่อมั่น และความภาคภูมิใจ

ความสำคัญของการจัดประสบการณ์ศิลปะสร้างสรรค์สำหรับเด็กปฐมวัย

-เป็นพื้นฐานทางการศึกษาที่สำคัญสำหรับเด็กปฐมวัยด้านร่างกาย อารมณ์ สังคม และสติปัญญา

-ช่วยจัดสรรประสบการณ์ที่มีผลต่อการเรียนรู้ให้กว้างมากขึ้น

-ช่วยพัฒนาเด็กเป็นรายบุคคล

-ช่วยส่งเสริม / กระตุ้นความคิดสร้างสรรค์

ทฤษฏีที่เกี่ยวข้องกับศิลปะสร้างสรรค์

    ทฤษฏีพัฒนาการ

 -พัฒนาการทางศิลปะของโลเวนเฟลด์

ทฤษฏีที่เกี่ยวข้องกับความคิดสร้างสรรค์

  -ทฤษฏีโครงสร้างทางสติปัญญาของกิลฟอร์ด Guilford

 นักจิตวิทยาชาวอเมริกัน  ศึกษาเกี่ยวกับการวิเคราะห์ของสติปัญญา

-เน้นเรื่องความคิดสร้างสรรค์  -ความมีเหตุผล  -การแก้ปัญหา

    ความสามารถของสมอง  แบ่งออกเป็น 3 มิติ

มิติที่ 1 เนื้อหา 

เกี่ยวกับข้อมูลหรือสิ่งเร้าที่เป็นสื่อที่เป็นการคิด

สองรับข้อมูลเข้าไปคิดพิจารณา 4 ลักษณะ ภาพ สัญลักษณ์ ภาษา พฤติกรรม

มิติที่ 2 วิธีการคิด

แสดงถึงลักษณะการทำงานของสมองใน 5 ลักษณะ

-การรู้จัก การเข้าใจ  -การจำ  -การคิดแบบอเนกนัย    -การคิดแบบเอกนัย   -การประเมินค่า

มิติที่ 3 ผลของการคิด

แสดงถึงผลที่ได้จากการทำงานของสมองจากมิติที่ 1 และมิติที่ 2

มี 6 ลักษณะ  หน่วย จำพวก ความสัมพันธ์ ระบบ การแปลงรูป  การประยุกต์

 สรุป เป็นทฤษฏีเกี่ยวกับโครงสร้างทางสติปัญญา  ทำให้ทราบถึงความสามารถของสมองที่แตกต่างกันถึง 120 ความสามารถตามแบบจำลองโครงสร้างทางสติปัญญาในลักษณะ 3 มิติ คือ เนื้อหา 4 มิติ วิธีการคิด 5 มิติ  และผลทางการคิด 6 มิติ  รวมความสามารถทางความคิดสร้างสรรค์ด้วย คือ วิธีคิดแบบอเนกนัย  เป็นการคิดหลายทิศทาง  หลายแง่มุม คิดได้กว้าง ซึ่งลักษณะการคิดนี้ จะนำไปสู่การประดิษฐ์คิดค้นสิ่งที่แปลกใหม่

  -ทฤษฏีความคิดสร้างสรรค์ของทอร์แรนซ์  Torrance

นักจิตวิทยา และนักการศึกษาชาวอเมริกัน เสนอแนวคิดเกี่ยวกับความคิดสร้างสรรค์ว่า

-ความคล่องแคล่วในการคิด  -ความยืดหยุ่นในการคิด  -ความริเริ่มในการคิด

แบ่งลำดับความคิดสร้างสรรค์ เป็น 5 ขั้น

ขั้นการค้นพบความจริง  เป็นขั้นเริ่มต้น ค้นพบสาเหตุ

ขั้นการค้นพบปัญหา  เป็นขั้นที่สามารถคิดได้และเกิดความเข้าใจปัญหา

ขั้นการตั้งสมมติฐาน  พยายามแก้ไขปัญหา หาทางออกโดยการตั้งสมมติฐาน

ขั้นการค้นพบคำตอบ   เป็นการทดลองสมมติฐาน เพื่อหาคำตอบ

ขั้นตอบรับผลจากการค้นพบ  ทดสอบสมมติฐานและสรุปสมมติฐาน เพื่อการแก้ปัญหาหรือทางออกที่ดีที่สุด

     สรุป เป็นกระบวนการของความรู้สึกไวต่อปัญหา หรือสิ่งที่ขาดหายไป แล้วเกิดความพยายามในการสร้างแนวคิด ตั้งสมมติฐาน  ทดสอบสมติฐาน และเผยแพร่ผลที่ได้ให้ผู้อื่นรับรู้  ขั้นความคิดสร้างสรรค์นี้มีลักษณะคล้ายคลึงกับขั้นการแก้ปัญหา ทางวิทยาศาสตร์ จึงเรียกว่า กระบวนการแก้ปัญหาอย่าสร้างสรรค์

 -ทฤษฏีความรู้สองลักษณะ (สมอง สองซีก)

เป็นทฤษฏีที่ได้รับความสนใจ เกี่ยวกับการทำงานของสมองมนุษย์

การทำงานของสมองสองซีก ต่างกัน

 สมองซีกซ้าย      ทำงานส่วนความคิดที่เป็นเหตุผล

สมองซีกขวา      ทำงานส่วนจินตนาการและความคิดสร้างสรรค์

ทฤษฏีการคิดสองลักษณะ

 แพทย์หญิงกมลพรรณ ชีวพันธ์ศรี กล่าวว่า คนเรามีสมอง 2 ซีก

สมองซีกขวา ซึ่งเป็นส่วนของจินตนาการและความคิดสร้างสรรค์ สามารถพัฒนาได้มากในช่วง 4-7 ปี

สมองซีกซ้าย เป็นส่วนของความคิดที่มีเหตุผล พัฒนาในช่วง 9-12 ปี เจริญเติบโตช่วง 11-13 ปี

   แนวคิดเกี่ยวกับสมองสองซีกได้ถูกนำไปใช้ประโยชน์และพัฒนาการจัดการศึกษา คือ ผู้เรียนได้เรียนรู้และทำกิจกรรมแบบบูรณาการ มีการเรียนรูแบบวัฏจักรการเรียนรู้ หรือ 4 MAT และมีการทำกิจกรรมที่หลากหลาย

  -ทฤษฏีพหุปัญญาของการ์ดเนอร์  Gardner

ผู้เชี่ยวชาญทางด้านจิตวิทยาการศึกษา ชาวอเมริกัน ศึกษาเกี่ยวกับความหลากหลายของสติปัญญา ผู้คิดค้นทฤษฏีพหุปัญญา

  ทฤษฏีพหุปัญญาจำแนกความสามารถเอาไว้ 9 ด้าน ได้แก่  ความสามารถด้านภาษา  ความสามารถด้านดนตรี   ความสามารรถด้านกีฬาและการควบคุมการเคลื่อนไหวของร่างกาย   ความสามารถด้านมนุษย์สัมพันธ์  ความสามารถด้าธรรมชาติศึกษา   ความสามารถในการคิดพลิกแพลง   ความสามารถด้านตรรกะวิทยาและคณิตศาสตร์   ความสามารถด้านมิติสัมพันธ์   ความสามารถด้านจิตวิเคราะห์

                   

ลักษณะสำคัญของทฤษฏีพหุปัญญา

    ปัญญามีลักษณะเฉพาะด้าน  ทุกคนมีปัญญาแต่ละด้าน ทั้ง 9 ด้านมากน้อยแตกต่างกัน และสามารถพัฒนาให้สูลขึ้นได้ และปัญญาต่างๆสามารถทำงานร่วมกันได้ และมีความหลากหลาย

-ทฤษฏีโอศา Auto

เดวิส Davis  และ ซัลลิแวน Sullivan

   ความคิดสร้างสรรค์นั้นมีอยู่ในมนุษย์ทุกคน และสามารถพัฒนาได้ การพัฒนาความคิดสร้างสรรค์ตามรูปแบบโอศา มีลำดับการพัฒนา 4 ขั้นตอน

ขั้นตอนที่ 1 ความคิดตระหนัก

   การพัฒนาปรีชาญาณ การรู้จักและเข้าใจตนเอง การมีสุขภาพจิตที่สมบูรณ์ มีชีวิตที่ดีกว่าเดิม

ขั้นตอนที่ 2 ความเข้าใจ

มีความรู้เนื้อหาในเรื่องบุคลิกภาพ  เทคนิควิธีการความคิดสร้างสรรค์

ขั้นตอนที่ 3 เทคนิควิธี

การระดมสมอง การคิดเชิงเปรียบเทียบ การฝึกจินตนาการ เทคนิคในการฝึกความคิด

ขั้นตอนที่ 4 การตระหนักในความจริงของสิ่งต่างๆ

เปิดกว้างรับประสบการณ์ต่างๆมีความคิดริเริ่มและผลิตผลงานด้วยตนเอง

พัฒนาการทางศิลปะ

 เคลล็อก Kellogg  ศึกษางานขีดๆเขียนๆของเด็กปฐมวัยและจำแนกได้เป็น 4 ขั้นตอน

ขั้นที่ 1 ขั้นขีดเขี่ย Placement Stage  เด็กวัย 2 ขวบ

ขีดๆเขียนๆตามธรรมชาติ เป็นเส้นตรงบ้างโค้งบ้าง โดยปราศาจากการควบคุม

ขั้นที่ 2 ขั้นเขียนเป็นรูปร่าง  Shape Stage  เด็กวัย 3 ขวบ

ขีดๆเขียนเป็นรูปร่างมากขึ้น เขียนวงกลมได้ ควบคุมมือกับตาให้สัมพันธ์กันมากขึ้น

ขั้นที่ 3 ขั้นรู้จักออกแบบ  Design Stage  เด็กวัย 4 ขวบ

ขีดๆเขียนๆที่เป็นรูปร่างเข้าด้วยกัน วาดโรงเส้นหรือวาดสี่เหลี่ยมได้

ขั้นที่ 4 ขั้นการวาดแสดงเป็นภาพ  Pictorial Staga   เด็กวัย 5 ขวบขึ้นไป

เริ่มแยกแยะวัสดุที่เหมือนกันได้ รับรู้ความเป็นจริง ควบคุมการขีดเขียนได้ วาดสามเหลี่ยมได้

พัฒนาการด้านร่างกาย

  กีเซลล์และคอร์บีน สรุปพัฒนาการด้านการเคลื่อนไหวของเด็กปฐมวัยตามลักษณะพฤติกรรมทางการใช้กล้ามเนื้อใหญ่และกล้ามเนื้อเล็ก

ด้านการตัด

  อายุ 3-4 ปี ตัดกระดาษเป็นชิ้นส่วนเล็กได้

  อายุ 4-5 ปี ตัดกระดาษเป็นเส้นตรงได้

  อายุ 5-6 ปี ตัดกระดาษตามเส้นโค้งหรือรูปต่างๆได้

การขีดเขียน

  อายุ 3-4 ปี เขียนรูปวงกลมตามแบบได้

  อายุ 4-5 ปี เขียนรูปสี่เหลี่ยมจตุรัสตามแบบได้

  อายุ 5-6 ปี เขียนรูปสามเหลี่ยมตามแบบได้

การพับ

  อายุ 3-4 ปี พับและพับสันกระดาษสองทบตามแบบได้

  อายุ 4-5 ปี พับและพับสันกระดาษสามทบตามแบบได้

  อายุ 5-6 ปี พับและพับสันกระดาษได้คล่องแคล่ว

การวาด

  อายุ 3-4 ปี วาดภาพคนได้

  อายุ 4-5 ปี วาดส่วนประกอบต่างๆของคนได้

  อายุ 5-6 ปี วาดเป็นมิติได้

เรียน 22 ม.ค. 2558

   ทำกิจกรรมศิลปะสร้างสรรค์  การวาดมือของตนเองใส่ลงในกระดาษให้วาดตั้งแต่ 1 มือขึ้นไป เวลาระบายสี ระบายสีของเส้นตัด โดยที่สีห้ามซ้ำกัน ระบายสีทั้งภายนอกมือและภาพในมือ

มือสร้างสรรค์ ร่วมด้วยช่วยกัน

การนำความรู้ไปประยุกต์ใช้

     จากเนื้อหาทฤษฎีที่เรียน นำไปศึกษาเพิ่มเติม เป็นการเพิ่มพูนความรู้ และสามารถนำไปประยุกต์ใช้กับเด็กได้ ส่วนกิจกรรม สามารถนำไปประยุกต์ใช้กับเด็ก โดยให้เด็กได้ใช้ส่วนต่างในร่างกาย ใช้อวัยวะมาสร้างสรรค์งานศิลปะได้อย่างสร้างสรรค์ ในขณะที่เด็กทำกิจกรรม ครูเดินดูเด็กด้วยเพราะ เด็กอาจต้องการความช่วยเหลือ

การประเมินการเรียนการสอน

ตนเอง

  เข้าเรียนตรงต่อเวลา แต่งกายสุภาพเรียบร้อย ตั้งใจเรียนและจดบันทึกเพิ่มเติมในชีสที่ครูแจก และตั้งใจทำกิจกรรมในวันพฤหัสได้เป็นอย่างดี ทั้งการวาดภาพระบาย

เพื่อน

   เข้าเรียนตรงต่อเวลา แต่งกายสุภาเรียบร้อย มีความตั้งใจเรียนและฟังขณะที่ครูบรรยาย อาจจะมีพูดกันเสียงดังบ้างเล็กน้อยเป็นบางครั้ง เพื่อนๆตั้งใจทำกิจกรรมวาดภาพและระบายสีได้สวยทุกคน

อาจารย์

   เป็นแบบอย่างที่ดี เข้าสอนตรงต่อเวลา แต่งกายสุภาพเรียบร้อย มีกิจกรรมมาให้ทำอยู่เสมอ มีการอธิบายเนื้อหาเพิ่มเติมให้นักศึกษาได้เข้าใจ และสำหรับกิจกรรมวาดภาพระบายสี ครูก็มีการแนะนำแนวทางในการทำกิจกรรมได้เป็นอย่างดี